Άφιξη κουαρτέτου από βδομάδα: Καυτά θέματα ασφαλιστικό και φορολογία

Σε θέση μάχης μπαίνει από βδομάδα η Αθήνα εν όψει της επιστροφής του κουαρτέτου, με τα ανοιχτά θέματα της αξιολόγησης να έχουν μείνει εκεί όπου τα άφησαν την τελευταία φορά... Με λίγα λόγια στην πρώτη γραμμή της διαπραγμάτευσης βρίσκονται ασφαλιστικό, φορολογικό, δημοσιονομικό και «κόκκινα» δάνεια.

Αυτή τη φορά η κυβέρνηση θα επιχειρήσει να πείσει για την αποτελεσματικότητα των προτάσεών της, μπας και τελικά προχωρήσει η διαδικασία και ολοκληρωθεί εντός Μαρτίου η αξιολόγηση. Ωστόσο οι δανειστές μέρα με τη μέρα ανοίγουν όλο και περισσότερα μέτωπα...

Τελευταία απαίτηση, αυτή του επικεφαλής της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι, ο οποίος με δηλώσεις του στο Ευρωκοινοβούλιο εξομοίωσε – σε σπουδαιότητα – το θέμα των «κόκκινων» δανείων με τα τρία μεγάλα αγκάθια της αξιολόγησης και δη το ασφαλιστικό, το δημοσιονομικό και το φορολογικό. Έτσι, μεμιάς τα τρία μεγάλα «αγκάθια» γίνονται τέσσερα, γεγονός που αυξάνει κατακόρυφα τις πιέσεις προς την ελληνική πλευρά.

Για το ασφαλιστικό εξετάζονται αλλαγές στις ελληνικές προτάσεις, όπως η μείωση των ποσοστών αναπλήρωσης για τις συντάξεις που δίνονται ύστερα από λίγα χρόνια ασφάλισης, η απόδοση πλήρους εθνικής σύνταξης μόνο ύστερα από 20 χρόνια ασφάλισης και η μείωση των «υψηλών» συντάξεων, χωρίς να διευκρινίζεται ακόμα ένα συγκεκριμένο όριο.

Με «καπέλο»
Το πρόβλημα που ανακύπτει με την ελληνική πρόταση είναι ότι το ποσοστό αναπλήρωσης (η σύνταξη ως ποσοστό του μισθού) φτάνει ακόμα και πάνω από το 100% για τις συντάξεις που δίνονται ύστερα από 15-20 χρόνια ασφάλισης, εάν αθροιστούν η αναλογική, η οποία υπολογίζεται με βάση τις εισφορές, και η εθνική σύνταξη των 384 ευρώ.

Με λίγα λόγια, το σύστημα δίνει «εύκολα» μια μικρή σύνταξη ύστερα από λίγα χρόνια ασφάλισης, αλλά αναλογικά δίνει λιγότερα σε σχέση με τον μισθό σε όσους πληρώνουν εισφορές 35 και 40 χρόνια.

Το σημείο αυτό έχει συγκεντρώσει την κριτική των δανειστών και σχεδιάζεται να αντιμετωπιστεί με την καθιέρωση «καπέλου» στο ποσοστό αναπλήρωσης (κάτι που θα μειώσει τις συντάξεις με λίγα χρόνια ασφάλισης), αλλά και τη μείωση της εθνικής σύνταξης πριν από τα 20 χρόνια ασφάλισης. Επιπλέον εξετάζονται διάφορα σενάρια για περικοπές συντάξεων από ένα υψηλό επίπεδο και πάνω, καθώς και των επικουρικών.

Στο μέτωπο, πάντως, του φορολογικού οι τελευταίες πληροφορίες θέλουν τις δύο πλευρές να συγκλίνουν στο σενάριο να υπάρξουν τρεις διαφορετικές κλίμακες, σε άμεση σύνδεση με τα εισοδήματα που δηλώνουν οι φορολογούμενοι στην εφορία.

Μάλιστα για τις επιχειρήσεις ο νέος αναπτυξιακός νόμος του Σταθάκη προβλέπει σταθερό φορολογικό συντελεστή για 12 χρόνια, διαδικασίες ταχείας αδειοδότησης, επιδοτήσεις και φοροαπαλλαγές, που στοχεύουν στην προσέλκυση επενδύσεων.

Την ίδια ώρα το ύψος των ενισχύσεων ξεκινά από 10% της δαπάνης του επενδυτικού σχεδίου και μπορεί να φθάνει έως και το 45% με ανώτατο ποσό τα 5 εκατ. ευρώ.

Το ελάχιστο ύψος που πρέπει να έχει μια επένδυση για να λάβει κρατική ενίσχυση είναι 500.000 ευρώ για μεγάλες επιχειρήσεις, 250.000 ευρώ για μεσαίες και συνεταιρισμούς και 150.000 για μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις.

Ο νέος νόμος προβλέπει υψηλότερες επιδοτήσεις για τη μεταποίηση, τον κλάδο παραγωγής εμπορεύσιμων αγαθών, με έμφαση στις νέες ανεξάρτητες μικρομεσαίες επιχειρήσεις, στις επενδύσεις καινοτομικού χαρακτήρα, στις συνέργειες και τις δικτυώσεις.

Την ίδια ώρα για το ασφαλιστικό οι θεσμοί έχουν «μουλαρώσει» και ζητούν νέες περικοπές στις κύριες και τις επικουρικές συντάξεις, προκειμένου να επιτευχθεί ο μνημονιακός στόχος για εξοικονόμηση δαπανών ύψους 1,8 δισ. ευρώ.

Ο Τόμσεν
Στο ίδιο πλαίσιο κινείται και το άρθρο του Πολ Τόμσεν, που θεωρεί αναπόφευκτες τις νέες μειώσεις στις συντάξεις και χαρακτηρίζει γενναιόδωρο το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας μας σε σύγκριση με το αντίστοιχο γερμανικό.

Ο Τόμσεν, σύμφωνα με έγκυρες πηγές, επιχειρεί να καταδείξει ότι το ελληνικό πρόγραμμα αποτυγχάνει επειδή δεν εφαρμόζονται τα απαραίτητα σκληρά μέτρα και όχι επειδή έγιναν λάθος χειρισμοί – γι’ αυτό και ανεβάζει διαρκώς τον πήχη των απαιτήσεων.

Παράλληλα με τις πιέσεις αυτές, καθιστά όλο και πιο δύσκολη την παραμονή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα, εκφράζοντας έτσι τη θέση των χωρών - μελών του Ταμείου, που θέλουν το τελευταίο να αποχωρήσει από την Ελλάδα (σε αντίθεση με τις ΗΠΑ που θέλουν να παραμείνει). Επιπλέον πετάει το μπαλάκι και στις χώρες της Ευρωζώνης, καθώς συνδέει το ασφαλιστικό με το χρέος, λέγοντας ότι όσο μικρότερες είναι οι περικοπές των συντάξεων τόσο μεγαλύτερη θα πρέπει να είναι η ελάφρυνση του χρέους.

Μοναδικό «όπλο» πάντως στα χέρια της κυβέρνησης, τη στιγμή αυτή τουλάχιστον, φαίνεται πως είναι το πλεόνασμα των 1,2 δισ. ευρώ στα έσοδα του Ιανουαρίου. Παρ’ όλα αυτά, καταγράφεται και υστέρηση εισπράξεων φόρου, έναντι του στόχου που είχε τεθεί, κατά 69 εκατ. ευρώ. Η εξέλιξη αυτή, σε συνδυασμό με τη μεγαλύτερη του αναμενομένου ύφεση (0,7% το 2015), αποτελεί εμπόδιο στις επιδιώξεις της Αθήνας να πείσει ότι μπορεί να αποφύγει μειώσεις συντάξεων επιβάλλοντας αυξήσεις σε φόρους και εισφορές.

Ωστόσο, όπως επισημαίνουν κυβερνητικά στελέχη, ό,τι και να λέμε, για να μπορέσει να προχωρήσει το ασφαλιστικό επιβάλλεται η αλλαγή του κλίματος στο θέμα του ασφαλιστικού των αγροτών, αφού αποτελούν το βαρόμετρο των κοινωνικών και πολιτικών αντιδράσεων.

Έτσι, στο σκέλος των εισφορών, που αποτελούν και το «δύσκολο σταυρόλεξο» στην κόντρα που έχει δημιουργηθεί ανάμεσα σε αγρότες και κυβέρνηση, το υπουργείο Εργασίας επεξεργάζεται σενάριο ώστε να θεσμοθετηθούν τρεις διαφορετικές κατηγορίες (12% - 14% η πρώτη, 14% - 16% η δεύτερη και 20% η τρίτη), που όμως θα καταλήγουν σε αντίστοιχα διαφορετικές καταβαλλόμενες συντάξεις. Με τον τρόπο αυτόν εκτιμάται ότι θα καμφθούν και οι αντιδράσεις των θεσμών, που διαπιστώνουν ότι η καθολική καταβολή της εθνικής σύνταξης στα επίπεδα των 384 ευρώ αυξάνει σημαντικά τη συνολική συνταξιοδοτική δαπάνη (από το 4,5% στο 6,5% του ΑΕΠ).

Κερδίζει έδαφος
Έτσι, λοιπόν, σε αυτή τη λογική εντείνονται οι διεργασίες για την εκτόνωση των αντιδράσεων που προκάλεσε το σχέδιο για την ασφαλιστική μεταρρύθμιση, με το σενάριο για διατήρηση του ΟΓΑ ως ανεξάρτητου ταμείου των αγροτών να κερδίζει έδαφος. Ακόμη, η κυβέρνηση ρίχνει στο τραπέζι τους εξής βασικούς άξονες επίλυσης:

1 Διατήρηση του ΟΓΑ, για ένα μεταβατικό στάδιο, ως αυτοτελούς ασφαλιστικού ταμείου των αγροτών, ενταγμένου όμως μέσα στον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ). Επί του θέματος αυτού δεν υπάρχει επί της αρχής αντίθεση των θεσμών, καθώς η συμφωνία του τρίτου μνημονίου του περσινού καλοκαιριού δεν προβλέπει υποχρεωτική ενσωμάτωση του ΟΓΑ μαζί με τα υπόλοιπα ταμεία κύριας ασφάλισης.

Στελέχη της κοινωνικής ασφάλισης τονίζουν ότι ο ΟΓΑ «δεν βγαίνει οικονομικά», επισημαίνοντας ότι μόνο πέρυσι χρειάστηκε 3,2 δισ. ευρώ επιχορήγηση για να πληρώσει τις συντάξεις και εισέπραξε από ασφαλιστικές εισφορές 480 εκατ. ευρώ.

2 Σύνδεση των ασφαλιστικών εισφορών με τις παροχές και αποσύνδεσή τους από τις φορολογικές κλίμακες.

3 Χαμηλότερες ασφαλιστικές εισφορές, από τις αρχικά προτεινόμενες, για τους νέους αγρότες και σταδιακή προσαρμογή τους σε βάθος χρόνου.

4 Μείωση των ασφαλιστικών κατηγοριών των αγροτών σε πέντε από επτά που είναι σήμερα (οι πέντε είναι υποχρεωτικές, οι δύο προαιρετικές).

5 Απόδοση των κοινοτικών επιδοτήσεων στους δικαιούχους αγρότες, αλλά σε συνδυασμό με την υποχρέωση ρύθμισης των ασφαλιστικών οφειλών των αγροτών, που σήμερα ανέρχονται σε 850 εκατ. ευρώ. Από αυτά τα 850 εκατ. ευρώ, περίπου τα 440 εκατ. τα χρωστούν μόλις 17.000 αγρότες και είναι οφειλές που δημιουργήθηκαν σε βάθος τουλάχιστον μιας δεκαετίας. Ήδη, ο ΟΓΑ με εγκύκλιο προχωρά στην ηλεκτρονική ανανέωση των εγγραφών των αγροτών επικαιροποιώντας τα στοιχεία που διαθέτει στα μητρώα του για περίπου 1,5 εκατ. ασφαλισμένους.

6 Αναλογιστική μελέτη για την οικονομική βιωσιμότητα του ταμείου, από την οποία θα αναδειχθούν οι ανάγκες επαναπροσδιορισμού των βασικών οικονομικών μεγεθών και απαιτήσεων του ΟΓΑ σε όλα τα επίπεδα. Επισημαίνουμε ότι ο ΟΓΑ διαχειρίζεται μέχρι σήμερα πέντε διαφορετικούς κωδικούς συνταξιοδοτικών και προνοιακών παροχών.

7 Απόδοση της εθνικής σύνταξης των 384 ευρώ με εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια. Στο θέμα αυτό οι εκπρόσωποι των θεσμών έχουν εκφράσει τις ισχυρότατες αντιρρήσεις τους, καθώς διαφωνούν με τη γενικευμένη χορήγηση της εθνικής σύνταξης σε όλους και προτείνουν τη χορήγησή της με εισοδηματικά κριτήρια, καθώς και με τη συμπλήρωση 20 συντάξιμων ετών και όχι με 15 έτη ασφάλισης, όπως εισηγείται η κυβέρνηση. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΓΑ, σήμερα το 98% των συνταξιούχων του λαμβάνει κομμάτι της βασικής σύνταξης με 15 έτη ασφάλισης.

topontiki